De ontwikkeling van reumatoïde artritis is te voorspellen op het moment dat mensen nog geen klachten hebben. Dit blijkt uit onderzoek van het Amsterdamse Jan van Breemen Research Institute. Onderzoekers volgden 5 jaar lang 375 mensen en hierdoor is duidelijk geworden welke factoren zorgen voor een grotere kans op RA. Het Reumafonds is medefinancier van het onderzoek.
Reumatoïde artritis (RA) is een auto-immuunziekte waarbij de gewrichten ontstoken raken. RA kan nog niet voorkomen of genezen worden, maar vroegtijdig beginnen met medicijnen kan schade aan de gewrichten voorkomen. Het Jan van Breemen Research Institute is onderdeel van Reade, centrum voor reumatologie en revalidatie in Amsterdam.
5 jaar
Uit eerder onderzoek van Reade was al bekend dat bij mensen die reumatoïde artritis ontwikkelen al 5 jaar van te voren sporen (reuma-antistoffen) in het bloed te vinden zijn. Mensen met reuma-antistoffen in het bloed hebben dus een verhoogde kans om later reuma te krijgen. ‘Het was echter nog niet te voorspellen hoe groot de kans was om RA te ontwikkelen’, zegt dr. Dirkjan van Schaardenburg. ‘Daarom is dit onderzoek in 2003 opgezet om een voorspelmodel te ontwikkelen met financiële steun van het Reumafonds en ZonMw.’ Van Schaardenburg is onderzoeksleider en reumatoloog in Reade en het VU medisch centrum.
Preventieonderzoek
In het zogeheten preventieonderzoek van Van Schaardenburg werden 375 mensen die geen RA hebben, maar wel reuma-antistoffen in het bloed, 5 jaar lang gevolgd. Het onderzoek laat zien dat ruim 30% van de mensen met reuma-antistoffen uiteindelijk RA ontwikkelt en dat vrij goed te voorspellen is wie dit zullen zijn. De soort en hoeveelheid van de antistof en een aantal kenmerken, bijvoorbeeld het hebben van een eerstegraads familielid met RA, blijken samen voorspellend voor het krijgen van RA.
Risicoscore
Door het toekennen van punten aan elk kenmerk, kon in het onderzoek voor iedere persoon een risicoscore worden berekend. Aan de hand van deze score werden alle personen ingedeeld in risicogroepen. Zo ontstond het voorspelmodel voor RA. Mensen met een laag risico hebben 10% kans om binnen een periode van 5 jaar reuma te ontwikkelen, mensen met een gemiddeld risico hebben daar 45% kans op. Mensen met een hoog risico lopen 80% kans op het krijgen van reumatoïde artritis (zie figuur).
Volgende stap
De volgende stap in dit onderzoek is het bevestigen van de waarde van het voorspelmodel in vergelijkbare groepen met patiënten. Daarnaast onderzoekt Reade of RA ook te voorkomen is door aan personen met een hoog risico preventief reumamedicijnen te geven. Tot nog toe worden mensen pas met medicijnen behandeld als er door de reumatoloog RA wordt vastgesteld. Eerder ingrijpen wordt wellicht mogelijk door dit onderzoek, waarmee uiteindelijk reumatoïde artritis voorkomen zou kunnen worden.
Bron: Reumafonds