Jicht is wereldwijd de meest voorkomende reumatische ontstekingsziekte.
Van jicht weten we de oorzaak: het neerslaan van urinezuurkristallen in en rond de gewrichten. Urinezuur is een afvalproduct wat aangemaakt wordt door de meeste cellen van ons lichaam en wat we binnenkrijgen via de voeding. Urinezuur lost op in het bloed tot een bepaalde concentratie. Wanneer er teveel urinezuur in het lichaam aanwezig is, kan het neerslaan onder de vorm van kristallen. Eerst geven die kristallen geen klachten wanneer ze zich neerzetten, maar als er voldoende kristallen zich op het kraakbeen van gewrichten hebben neergezet, kan een jichtaanval volgen.
In de loop van de jaren komen de aanvallen steeds vaker voor en ook het aantal gewrichten waarin jicht optreedt, nemen toe. Meestal begint het bij de grote teen, maar het kan ook in de enkels, knieën en eigenlijk zowat in ieder gewricht van het lichaam optreden. Jichtkristallen zetten zich vooral neer in gewrichten waar artrose in zit.
Naast de acute aanvallen kan jicht ook andere klachten geven: wanneer erg veel urinezuurkristallen op één plaats opgestapeld liggen kunnen ze tophi vormen. Wanneer die tophi diep onder de huid liggen, voel je ze als bulten of kan je ze zien als witte onderhuidse hard aanvoelende knobbels wanneer ze net oppervlakkig onder de huid liggen, typisch bij de ellebogen en oorschelpen. Wanneer zo’n opstapeling van urinezuurkristallen bij een gewricht of bot ligt, kan het gewrichten of botten beschadigen door er gaatjes in uit te schuren en dit kan chronische pijn geven zonder dat er ooit een acute aanval is geweest in dat gewricht.
In bepaalde bevolkingsgroepen komt jicht erg veel voor, zoals bij de Maori’s in Nieuw-Zeeland. Dat is omdat jicht ook genetisch bepaald is. Waarom is dit belangrijk? Ik las dat vrouwen zich soms schamen wanneer ze te horen krijgen dat ze jicht hebben omdat jicht bekend staat als mannenziekte en veroorzaakt wordt door alkohol drinken.
Dat wil ik graag even ontkrachten en toelichten want er zijn vele risicofactoren voor jicht: genetische aanleg voor het krijgen van de ziekte wanneer je nieren niet genoeg urinezuur uitplassen, voeding waarin veel purines zitten wat in het lichaam tot urinezuur wordt omgezet, typisch is dat het rode vlees en de schaaldieren meer ook het eten van fruit zoals appels en sinaasappels en het drinken van frisdrank kan jicht doen toenemen. Verdere oorzaken zijn inderdaad alcoholinname maar ook hoge bloeddruk, overgewicht, gebruik van plastabletten en verminderde werking van de nieren.
Omdat de oorzaak van jicht bekend is, kunnen we er ook wat aan doen: jicht wordt veroorzaakt door teveel urinezuur. De behandeling is dus: het urinezuur verlagen. Hoe doen we dat? We kunnen tabletten geven zoals allopurinol die de urinezuur concentratie verlagen of benzbromarone wat ervoor zorgt dat het urinezuur beter uitgeplast wordt. Omdat het jaren duurt voor er zoveel urinezuur opgestapeld ligt bij de gewrichten vooraleer iemand jicht krijgt, kan je natuurlijk niet verwachten dat jicht dan meteen verdwijnt, dus in de eerste maanden na het starten van de behandeling kan iemand nog wel jichtaanvallen krijgen, maar daarna wordt de kans op jichtaanvallen steeds kleiner en daarmee ook de kans dat er schade aan de gewrichten ontstaat.
Als iemand de medicijnen stopt nadat de jichtaanvallen verdwenen zijn, krijgt het urinezuur weer de kans om te gaan neerslaan en zullen de jichtaanvallen te zijner tijd terugkomen. Daarom moeten de meeste mensen levenslang hun medicijnen tegen jicht blijven innemen.
Dr. C.M.A. de Gendt, medisch adviseur