De Wereld gezondheidsorganisatie schat in dat mensen met chronische ziekten in 30 tot 50% van de gevallen hun medicijnen niet innemen zoals voorgeschreven.. Er zijn voor verschillende chronische ziekten getallen van “therapietrouw” bekend. Bijvoorbeeld: de duur van de behandeling van botontkalking is over het algemeen 5 jaar, maar we weten dat na 2 jaar nog maar 40% van de mensen hun “wekelijkse staande tablet” innemen. Medicijnen die niet ingenomen worden, kunnen ook niet werken.
De meeste artsen denken dat hún patiënten veel beter hun tabletten innemen dan de gemiddelde geschatte 50% bij reumatoïde artritis. Dit idee van de arts blijkt uit onderzoek voor veel patiënten de volgende reden te hebben: patiënten vertellen liever niet aan hun arts dat ze hun tabletten niet innemen zoals voorgeschreven omdat ze hun arts wel vertrouwen maar hun tabletten niet en ze willen hun arts niet teleurstellen. Persoonlijk heb ik veel liever dat patiënten dit met me bespreken dan dat we elkaar voor de gek zitten te houden: tabletten die niet ingenomen worden, kunnen ook niet werken en dan hoef ik ook geen andere, sterkere tabletten voor te schrijven als de reuma nog steeds actief blijkt te zijn.
Onder dokters leven er ook nog enkele mythes over het trouw gebruik van medicijnen:
- Het niet altijd goed gebruiken van medicijnen hangt af van de ziekte: dokters denken dat hoe erger de ziekte, des te beter de medicijnen gebruikt worden, maar dat is niet zo. Wie geen vertrouwen heeft in medicijnen zal die ook niet goed innemen bij kanker.
- Het zijn altijd dezelfde mensen die hun medicijnen niet goed innemen, bijvoorbeeld mannen nemen minder goed medicijnen in dan vrouwen. Ook dit klopt niet. Binnen eenzelfde patiënt zal de therapietrouw wisselen per ziekteperiode.
- De inname van tabletten eenvoudiger maken, helpt om de therapietrouw te vergroten. Dit klopt ook niet. Als je de drie afzonderlijke tabletten niet vertrouwt, waarom zou je dan de combinatietablet vertrouwen waar ze alle drie inzitten.
- Het is voldoende om goede instructies en uitleg te geven. Dat klopt niet omdat dan voorbij gegaan wordt aan emoties die iemand heeft bij het gebruik van medicijnen. Informatie is belangrijk maar meer informatie is niet beter.
Wat is de grootste hindernis om medicijnen goed te kunnen gebruiken? Uit onderzoek blijkt dat de volgende combinatie belangrijk is: twijfel of dat specifieke medicijn wel noodzakelijk is voor die mij en zorgen om eventuele bijwerkingen. Herkent u dit?
Bij reuma medicijnen duurt het meerdere weken voor iemand er zich beter van begint te voelen. In die eerste weken treden wel al eventuele bijwerkingen op. Wie durft dan de medicijnen nog te vertrouwen? Pijnstillers innemen is vaak eenvoudiger: hoofdpijn, tablet innemen, hoofdpijn weg. Oorzaak en gevolg zijn duidelijk. Maar wat gebeurt er als je bij langdurig gebruik van reumamedicijnen een keer overslaat of zelfs meerdere tabletten niet inneemt? Er gebeurt niets, je merkt geen verschil. Dan is het eenvoudig om je af te vragen: werken ze wel want ik merk er niets van als ik even stop. Dit komt omdat er zich een spiegel heeft opgebouwd in het lichaam en de medicijnen nog lange tijd werken na stoppen, ook weer meerdere weken bij de meeste mensen.
En bij wie komen nou de meeste bijwerkingen voor? Onderzoekers kunnen voorspellen wie de meeste kans heeft op bijwerkingen: de mensen die zich de meeste zorgen maken over het innemen van medicijnen, krijgen de meeste bijwerkingen. De reden daarvoor is dat ze iedere klacht die ze in hun lichaam voelen aan de medicijnen toeschrijven.
Mijn pleidooi is: bespreek met uw arts of het medicijn wat voorgeschreven is wel echt nodig is, zodat u als u het inneemt er ook kunt achter staan. Bespreek uw zorgen over eventuele bijwerkingen. Bespreek ook wanneer het om welke reden dan ook moeilijk is om uw medicijnen in te nemen. En mijn persoonlijke wens: vertel het me als u de medicijnen niet gebruikt heeft.
Dr. C.M.A. DE Gendt medisch adviseur