De Tweede Kamerleden met zorg in de portefeuille houden donderdag 13 december een rondetafelgesprek over de hervorming in de langdurige zorg. Ze praten dan met mensen die met de zorg te maken hebben om te horen wat de gevolgen zullen zijn van de hervorming. Ook Aline Saers, directeur Per Saldo, is uitgenodigd. Ter voorbereiding van dit gesprek stuurde Per Saldo een brief.
Aanleiding van de rondetafel is de brief ‘Nadere Uitwerking Hervorming Langdurige Zorg’ van 6 november. Woensdag 18 december debatteert de Tweede Kamer over deze brief.
1. Persoonlijke verzorging en pgb in de Zorgverzekeringswet
Per Saldo betreurt het dat de staatssecretaris de keuze heeft gemaakt om bijna alle persoonlijke verzorging onder de nieuwe aanspraak wijkverpleging in de Zorgverzekeringswet te plaatsen, zonder dat er voor deze aanspraak een pgb-mogelijkheid is gecreëerd. Op deze manier dreigen veel budgethouders in 2015 hun pgb te verliezen en wordt het voor nieuwkomers ingewikkeld om eigen regie te voeren.
Experiment en ervaringen bieden geen hoop
Per Saldo heeft er geen vertrouwen in dat zorgverzekeraars zorg op maat voor deze verzekerden kunnen organiseren. Het experiment met het pgb in de Zvw (in de jaren 2006-2009) en de ervaringen met medisch specialistische verpleging sinds 2009 hebben daartoe bijgedragen.
Per Saldo blijft daarom in ieder geval pleiten voor een pgb-regeling in de Awbz, Wmo, Jeugdwet en Zorgverzekeringswet. De wens van de zorgvrager dient in de verschillende wetten het uitgangspunt te zijn bij het toekennen van een pgb.
Samengestelde teams in gevaar
De staatssecretaris wil alleen de persoonlijke verzorging die samenhangt met begeleiding in de Wmo onderbrengen. Dit wordt ook wel persoonlijke verzorging met de ‘handen op de rug’ genoemd en komt bijvoorbeeld voor bij mensen met een verstandelijke beperking, zintuigelijke beperking of psychiatrische problematiek. Het gaat dan om begeleiding bij persoonlijke verzorging en niet om overname van handelingen.
Is er wel sprake van overname van de persoonlijke verzorging, dan is de zorgverzekeraar aan zet. Per Saldo merkt veel onrust onder budgethouders die een indicatie hebben voor persoonlijke verzorging, begeleiding en hulp bij het huishouden. Deze budgethouders hebben vaak een lichamelijke beperking en organiseren de zorg met een door hen zelf samengesteld pgb-team. De teamleden leveren combinaties van zorg, zoals persoonlijke verzorging en begeleiding. Velen kunnen daardoor een baan hebben, een gezin stichten of een studie volgen. De zorg volgt hun leven.
Versnipperde zorg
Eenzelfde onrust bemerken we bij mensen met verschillende beperkingen. Bijvoorbeeld mensen die voor hun psychische beperking aangewezen zijn op de Wmo en voor hun lichamelijke beperking op de Zorgverzekeringswet.
Het versnipperen van de zorg over de Wmo en Zorgverzekeringswet dreigt de organisatie van de zorg ernstig te belemmeren en daarmee de mogelijkheden om mee te doen te ondermijnen.
Eén loket
Per Saldo benadrukt de noodzaak om de zorg voor deze mensen in een systeem te houden inclusief de keuze voor een pgb, zodat zij niet met verschillende wetten en regelgeving worden geconfronteerd. Dat zal niet langer mogelijk zijn als deze persoonlijke verzorging naar de Zorgverzekeringswet wordt overgeheveld.
2. Positionering van de gehele langdurige ggz bij de gemeente
Per Saldo blijft het onbegrijpelijk vinden dat mensen met een intensieve 24-uurs zware ggz-problematiek niet in de Awbz blijven. Het verwijzen dat er wel eens sprake is van herstel geeft hoop. Ze worden niet als verloren beschouwd. Maar het is voor een bepaalde groep ook een ernstige onderschatting van de intensieve (verblijfs-)zorg waar deze mensen levenslang op zijn aangewezen. De intensieve zorg is niet anders dan de zorg die mensen vanwege lichamelijk en verstandelijke beperkingen in de nieuwe Awbz gaan ontvangen.
Hogere zzp’s in Awbz/Wlz houden
Per Saldo is bang dat een groot aantal gemeenten niet in staat zal zijn om de hulpvragen van deze mensen met zware psychiatrische problematiek te herkennen en de benodigde zorg kunnen contracteren.
Per Saldo pleit dringend de hogere zorgzwaartepakketten ggz-c in de nieuwe Awbz/Wlz te behouden.
Voorwaarden
Wanneer de groep mensen met een intensieve zware ggz-problematiek toch in de Wmo wordt gepositioneerd, dan stelt Per saldo de volgende voorwaarden:
-
Zorg voor behoud van het recht op een pgb in de nieuwe Wmo
-
Besteed in het transitieplan A-Wmo expliciet aandacht aan ontwikkeling van kennis en vaardigheden bij gemeenten en loketmedewerkers ten aanzien van de ggz-doelgroep. Betrek dit ook bij de ontwikkeling van kwaliteitsinstrumenten voor het keukentafelgesprek en beoordeling aanvragen. De inzet van ervaringsdeskundigheid kan hierbij van grote meerwaarde zijn.
-
Waarborg dat genoemde kennis en vaardigheden regelmatig worden getoetst
-
Formuleer nadere criteria voor taakverdeling en samenwerking tussen centrumgemeenten en regiogemeenten bij beschermd wonen. Deze dienen bij voorkeur in een AMvB te worden vastgelegd.
-
Organiseer voor Begeleiding de 7×24 uurs oproepzorg. Geef mensen de mogelijkheid voor telefonisch begeleiding of skypen op momenten waarop zij hulp nodig hebben. Het aantal uren zorg zal per week verschillen.
-
Een uitgesproken voorwaarde voor Per Saldo is een zorgvuldig communicatietraject naar deze doelgroep. Doel is om mensen duidelijk te maken waarom het kabinet ertoe besloten heeft zorgvragers met een psychiatrische problematiek als enige doelgroep geen plek in de nieuwe Awbz te geven.
3. Gezinnen met een indicatie op grond van toestaan van enige ondoelmatigheid slaan alarm
Het gaat om enkele duizenden gezinnen in Nederland die thuis hun ernstig gehandicapt kind verzorgen met een pgb. De ouders willen de hele week voor hun kind zorgen maar hebben daarbij veel aanvullende zorg nodig. Binnen de Awbz vallen deze kinderen in de zwaarste zorggroepen. Om de zorg mogelijk te maken is er meer geld nodig dan een zorgzwaartepakket kan bieden. Daarom is er de regel dat hun budget hoger mag zijn dan een zorgzwaartepakket als zij hun kind thuis opvangen. Een pgb kan al snel oplopen tot een ton. Door een indicatie af te geven in functies is dat mogelijk gemaakt.
Twee essentiële stappen
De staatssecretaris heeft in het debat Awbz van juni op vragen van mevrouw Dik (CU) uitgesproken dat deze jongeren in de nieuwe Awbz blijven. Maar dan moeten er twee essentiële stappen gezet worden. Ten eerste moet deze groep geïdentificeerd worden door CIZ en zorgkantoor. We zien nog altijd geen actie. Zonder deze stap zullen deze gezinnen overgeheveld worden naar de Wmo en Jeugdwet omdat hun indicatie uit functies en klassen bestaat. Alleen door hen zichtbaar te maken, kunnen ze binnen de nieuwe Awbz blijven. Ten tweede dient het bijbehorende budget niet overgeheveld te worden naar de gemeenten. Het gaat om een substantieel bedrag. Per saldo doet een dringende oproep om deze groep op tijd zichtbaar te maken, zodat er geen rampzalige problemen ontstaan in deze gezinnen en bij gemeenten.
4. Hulp op afroep is 24 uur per dag aan de orde
Een duidelijk te onderscheiden groep in de langdurige zorg zijn de mensen met fysieke beperkingen en chronische ziekten die zelf regie kunnen en willen nemen. Op dit moment kunnen zij in de Awbz met een vraag vanaf 5 uur oproepbare hulp per week in en om het huis een beroep doen op de ADL-clusterregeling. Aanvullend kunnen zij een pgb voor hulp buitenshuis aanvragen.
Oproepbare hulp, ook voor lagere zorgzwaarte
De voorstellen van de staatssecretaris om deze groep in de nieuwe Awbz een recht op oproepbare hulp te geven vanaf een zorgzwaarte die gelijk staat aan het huidige ZZP LG vanaf 5, dreigt een grote groep mensen met lichamelijke beperkingen de toegang tot oproepbare hulp te bemoeilijken. Gaat de zorgverzekeraar de mensen die aangewezen zijn op verpleging en verzorging de oproepbare hulp verstrekken? Gaat de gemeente de mensen die aangewezen zijn op een combinatie van deze functies aangevuld met begeleiding helpen? Per Saldo pleit om de aanspraak oproepbare hulp in en buiten de woning een landelijke aanspraak te laten zijn in de nieuwe Awbz. Oproepbare hulp dient 24 uur per dag beschikbaar te zijn, ook al is de afname van deze hulp beperkt in frequentie per dag. Of iemand nu 5 uur per dag een beroep moet doen op een oproepbare hulp of 10 uur, de hulp moet 24 uur beschikbaar zijn.
5. Specialistische begeleiding bij de gemeente vraagt om exclusieve aandacht
Een bijzondere groep bij de gemeenten worden de mensen die specialistische begeleiding nodig hebben. Mensen met niet aangeboren hersenletsel, autisme en aan autisme verwante stoornissen, mensen met een licht verstandelijke beperking met meerdere problemen vragen om begeleiding van ervaren mensen die de problemen kunnen herkennen en die weten wat er nodig is. Het varieert van persoonlijke begeleiding, gezinsbegeleiding en dagbesteding.
Te weinig expertise
Per Saldo vreest dat binnen veel gemeenten de benodigde expertise om de specialistische begeleiding in te kunnen zetten niet binnen handbereik zal zijn en hulp onvoldoende snel en langdurig beschikbaar is. Het gaat hierbij uitdrukkelijk niet om behandeling, maar om de begeleiding.
Bron: Per Saldo