Reumapatienten die behandeld worden met de biological adalimumab moeten standaard getest worden op de aanwezigheid van antistoffen in het bloed. Dit zegt onderzoekster Pauline van Schouwenburg van Sanquin Bloedvoorziening. Bij een derde van de patienten doen antistoffen de werking van adalimumab (deels) teniet. In haar promotieonderzoek heeft Van Schouwenburg uitgevonden tegen welk gedeelte van het medicijn het lichaam antistoffen aanmaakt.
Al langer is bekend dat de biologicals een afweerreactie kunnen veroorzaken. Van Schouwenburg onderzocht bij Sanquin Bloedvoorziening het bloed van 272 reumapatienten die in reuma- en revalidatiecentrum Reade in Amsterdam met adalimumab behandeld worden. Drie jaar lang werd het bloed op vaste momenten onderzocht. Bij 32% van de onderzochte patienten zorgde een afweerreactie ervoor dat adalimumab slechts gedeeltelijk of helemaal niet werkt.
Specifiek deel
Het onderzoek van Sanquin toont voor het eerst aan tegen welk specifiek deel van adalimumab antistoffen worden aangemaakt. Van Schouwenburg: ‘Voorheen was nog niet bekend of de antistoffen zich tegen een of meerdere delen van de medicatie richten. Uit dit onderzoek blijkt dat de antistoffen zich in alle gevallen tegen een heel specifiek onderdeel richten van de medicatie. Precies het werkzame deel ervan.’
Alternatieven
Om te voorkomen dat medicijnen niet aanslaan, kunnen patienten behandeld worden met een combinatietherapie. Van Schouwenburg: ‘Met combinatietherapie geef je medicatie die de afweerreactie onderdrukt. Eerdere onderzoek suggereren dat de kans dat patienten antistoffen aanmaken, dan kleiner is.
Het is verstandig om al in een vroeg stadium al te onderzoeken of een patient een afweerreactie heeft.’
Doorbehandeling voorkomen
‘Door het bloed te testen op de hoeveelheid medicijn en antistoffen, voorkom je dat de patient doorbehandeld wordt op het moment dat de behandeling niet meer werkt’, aldus Van Schouwenburg. ‘Ook kun je voorkomen dat de patient andere medicatie moet proberen die vervolgens ook niet werkt. Dat is prettiger voor de patient maar scheelt ook in de kosten. Artsen moeten daarom standaard bloed van reumapatienten laten onderzoeken.’
Pauline van Schouwenburg promoveert in november op het onderzoek ‘Antibodies against Antibodies – Immunogenicity of Adalimumab as a model’.
Submitted by Redactie Medicalfacts / Alida Budding – Hennink on 16 oktober, 2012