Vorige week ontving de eerste mens ooit een genetisch gemodificeerd donorhart van een varken. Dit is mede mogelijk door de techniek CRISPR-Cas. Daarmee passen wetenschappers DNA aan om afstoting van het donorhart te voorkomen.
Op 7 januari 2022 transplanteerden chirurgen een varkenshart naar een 57-jarige patiënt die leed aan een levensbedreigende hartaandoening. Een transplantatie waarbij een orgaan van een diersoort naar een ander diersoort of mens overgebracht wordt, heet ook wel een xenotransplantatie (afgeleid van het Griekse woord xenos, dat ‘vreemd’ betekent). De moderne DNA-bewerkingstechnologie CRISPR-Cas is een belangrijk hulpmiddel bij zulke xenotransplantaties. Daarnaast heeft het vele toepassingen in andere velden binnen de wetenschap.
Wat is CRISPR-Cas nu precies en wat kunnen onderzoekers ermee? NEMO Kennislink beantwoordt vijf vragen over deze moderne DNA-bewerkingstechnologie.
- Wat is CRISPR-Cas?
CRISPR-Cas is het afweersysteem van bacteriën. Het beschermt ze tegen virussen die hun cellen proberen binnen te dringen. Dat beschermingsmechanisme bevat een moleculair schaartje dat het genetisch materiaal van virussen kapotknipt. Wetenschappers ontdekten in 2012 dat ze die techniek konden herprogrammeren tot een moleculair gereedschap dat ieder DNA op gerichte plekken doorknipt. Omdat geknipt DNA ongunstig is, zal de cel de breuk direct repareren. Tijdens dat proces ontstaan kleine veranderingen in het DNA, zogenoemde mutaties, en dat is precies de bedoeling bij deze techniek. Zo passen wetenschappers genetische informatie aan in levende cellen. Tegenwoorden gebruiken onderzoekers CRISPR-Cas bij bacteriën, planten en dieren. Ook bij enkele mensen is de techniek toegepast.
Lees hier het volledige artikel.