Op 19 maart aanstaande vinden gemeenteraadsverkiezingen plaats. Gemeenten staan voor grote keuzes en gaan steeds meer bepalen hoe de toekomst van de zorg er in Nederland uit komt te zien. Dit vanwege het feit dat gemeenten vanaf 2015 verantwoordelijk worden voor jeugd, zorg en werk. Na een tijd van voorbereiding bent u als gemeente straks het aanspreekpunt voor kwetsbare burgers en draagt u de verantwoordelijkheid voor grote groepen chronisch zieke mensen die van zorg afhankelijk zijn.
In deze brief geven wij u eerst wat meer achtergrond over reuma in Nederland om u aansluitend tien reumavriendelijke aanbevelingen mee te geven die samen met lokale reumapatiëntenverenigingen zijn opgesteld en hopelijk van pas komen bij de vorming van gemeentelijke beleid.
De impact van reuma
Vanuit de nieuwe verantwoordelijkheid voor grote groepen chronisch zieken zult u vanaf 2015 met een grote groep mensen met reuma in aanraking komen. De impact van reuma is namelijk aanzienlijk. Er zijn 2 miljoen mensen met reuma in Nederland en de bekendste en meest voorkomende vormen van reuma zijn artrose, reumatoïde artritis, de ziekte van Bechterew en fibromyalgie. Niet alleen ouderen hebben een reumatische aandoening, want van de mensen met reuma is 60% jonger dan 65 jaar.
Weliswaar zijn er voor een aantal reumatische aandoeningen betere medicijnen beschikbaar, maar er is nog geen genezing mogelijk. Dat maakt dat reuma hoge zorgkosten en hoge maatschappelijke kosten tot gevolg heeft, mede door een hoger ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid en productieverlies. Daar staat tegenover dat steeds meer mensen met reuma gelukkig kunnen blijven werken. Hierbij kunnen kleine aanpassingen zoals aangepaste werktijden, verstelbare bureaus en flexibiliteit in het werk een groot verschil maken.
Zorg voor reuma
Reuma heeft een grote invloed op mensen en kent vaak een grillig ziekteverloop. Ontstekingen, pijn, vermoeidheid, vergroeiingen, fysieke beperkingen, ziekenhuisbezoeken: het zijn allemaal aspecten die bij reuma horen. Veel reumapatiënten krijgen daarom, naast medische zorg, hulp. Uit hun omgeving, van mantelzorgers, van collega’s op het werk, in de huishouding of thuiszorg. En ook van de overheid. Tot nu toe konden chronisch zieken rekenen op een financiële tegemoetkoming uit de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) en op de compensatie van het eigen risico (CER). Voor hulpmiddelen is er de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), bestaat er een mantelzorgcompliment voor de mantelzorgers en wordt er arbeidsbegeleiding geboden voor behoud van werk. Tenslotte zijn een arbeidsongeschiktheidsuitkering of Wajong-uitkering de laatste opties als de beperkingen helaas te groot zijn geworden. Deze vormen van hulp en ondersteuning aan chronisch zieken worden de komende jaren flink hervormd.
Aanbevelingen van reumapatiënten aan gemeenten
Veel reumapatiënten maken zich grote zorgen over deze hervormingen en de daarmee gepaard gaande bezuinigingen en onzekerheid.
Een lichtpunt is dat met de juiste ondersteuning veel mensen met reuma aan het werk blijven en actief zullen blijven deelnemen aan de maatschappij. Daarvoor is goed gemeentelijk beleid wel cruciaal. Voor de gemeenten ligt hier dus een belangrijke taak. Omdat wij ons kunnen voorstellen dat het lastig is in beeld te krijgen hoe mensen in uw gemeente met verschillende chronische aandoeningen, zorgen en beperkingen het beste kunnen worden ondersteund, hebben wij samen met lokale reumapatiëntenverenigingen proactief nagedacht over mogelijke oplossingen.
Hieronder zetten wij de tien belangrijkste aanbevelingen op een rij:
10 reumavriendelijke aanbevelingen voor gemeenten:
1) Breng in beeld om welke inwoners het in uw gemeente gaat, en kijk ook naar de mensen met een chronische ziekte die (net) boven de 120% inkomensgrens leven.
2) Betrek reumapatiënten bij het opstellen, uitvoeren en monitoren van beleid voor uw gemeente.
3) Stel helder beleid en regels op en zet de informatie in begrijpelijke taal op uw website.
4) Houd en maak gemeentelijke voorzieningen toegankelijk voor mensen met beperkingen door hun reuma. Denk daarbij aan vervoer en aanpassingen in de woning of thuiszorg.
5) Reserveer geld, zodat als er hulpmiddelen, zorg of ondersteuning nodig zijn, er ook de financiële mogelijkheden hiertoe zijn.
6) Geef inwoners de optie om iemand uit hun omgeving aan te laten schuiven bij het keukentafelgesprek.
7) Versterk de competenties van ambtenaren die keukentafelgesprekken voeren, zodat ze zich goed kunnen inleven, zorgvuldig kunnen omgaan met persoonlijke situaties van mensen met een chronische ziekte en open staan voor mensen die op een kwetsbaar moment in hun leven hulp vragen aan de gemeente.
8) Houd oog voor de belastbaarheid van de omgeving van deze inwoners met reuma; partners, familie, kinderen en andere mantelzorgers helpen vaak jarenlang.
9) Verwelkom als gemeentelijke werkgever chronisch zieken, zoals reumapatiënten, als medewerker en geef hiermee het goede voorbeeld aan andere werkgevers. Draag dit uit en wees daar trots op!
10) Zet in op preventief gezondheidsbeleid: gezond leven en bewegen is erg belangrijk bij reuma. Denk daarbij bijvoorbeeld aan verwarmde zwembaden.
Meer informatie
Wij hopen dat u deze aanbevelingen in de nieuwe raads- en collegeperiode ter harte neemt en wij moedigen u aan te luisteren naar de inwoners met reuma in uw gemeente.
In Nederland zijn 85 lokale reumapatiëntenverenigingen actief. Hier hebben veel reumapatiënten zich bij aangesloten om samen te bewegen, informatie te delen en elkaar te ontmoeten. Natuurlijk helpen wij u of uw ambtenaren graag verder met informatie over reuma en/of contactadressen van deze reumapatiëntenverenigingen.
Met vriendelijke groet,
Drs. H.J. Lodewijk Ridderbos
Algemeen directeur