Ruim zestig procent van de patiënten met Bechterew, een chronische ontstekingsziekte, reageert goed op anti-TNF medicatie, maar er is een aantal patiënten dat hier niet (meer) op reageert. Mirjam de Vries onderzocht hoe dat komt. Zij promoveert op 13 februari bij VUmc.
De ziekte van Bechterew is een chronische ontstekingsziekte van met name de wervelkolom en de heiligbeengewrichten, met daarnaast ook vaak betrokkenheid van de ogen, darmen en hart- en bloedvaten. TNF (Tumor Necrose Factor) is een eiwit dat gemaakt wordt door ontstekingscellen en speelt een centrale rol bij het ontstaan van ontstekingen. In Nederland lijden meer dan 40.000 patiënten aan de ziekte van Bechterew. Er zijn verschillende geneesmiddelen die de werking van TNF tegengaan en die bij de ziekte van Bechterew worden toegepast, onder meer adalimumab, etanercept, en infliximab.
Neutraliserende antistoffen
De behandeling van de ziekte is met de komst van anti-TNF medicatie sterk verbeterd. Ruim zestig procent van de Bechterewpatiënten reageert goed op anti-TNF medicatie, maar er is een aantal patiënten dat er niet (meer) op reageert. Mirjam de Vries, reumatoloog in opleiding, ontdekte dat bij infliximab en adalimumab de werkzaamheid vermindert door de vorming van neutraliserende antistoffen tegen het medicijn. Dit verband is niet gevonden bij etanercept.
Aderverkalking en darmziekten
In haar proefschrift toont De Vries ook aan dat door anti-TNF behandeling verschillende ontstekingsfactoren in het bloed sterk dalen. Dat is gunstig, mede omdat Bechterewpatiënten een verdubbeld sterfterisico hebben ten opzichte van de gezonde bevolking, voornamelijk door aderverkalking. Een slecht lipidenprofiel geeft een hoger cardiovasculair risico. Aangezien ontsteking een slechter lipidenprofiel veroorzaakt, is ontstekingsremming door anti-TNF voordelig, omdat dit een lager cardiovasculair risico kan betekenen. In een ander onderzoek beschrijft ze dat bij opvallend veel Bechterewpatiënten zonder darmklachten, kenmerken in het bloed voorkomen die bij veel patiënten met darmziekten als de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa voorkomen. Dit suggereert een pathofysiologisch verband tussen deze ziekten.
Conclusie
Uit het proefschrift van De Vries blijkt dat anti-TNF-medicatie over het algemeen goed werkt, maar dat deze behandeling verfijnd moet worden voor de individuele Bechterewpatiënt.
Promovendus: M.K. de Vries
Titel proefschrift: Nieuwe inzichten in behandeling van de ziekte van Bechterew met anti-TNF medicatie.
Promotor: Prof. dr. B.A.C. Dijkmans, reumatoloog
Copromotor: Dr. I.E. van der Horst-Bruinsma, reumatoloog
Bron: VUmc.