De oorzaken van pijn bij knieartrose vinden in het zenuwstelsel. Dat is in het kort waar dr. Niels Eijkelkamp (UMC Utrecht) aan werkt. Hij gaat onderzoek doen bij mensen die een nieuwe knie krijgen. ‘Deze mensen hebben vaak heel ernstige pijn door artrose. Met ons onderzoek willen we uitvinden wat er precies misgaat in het zenuwstelsel waardoor die pijn ontstaat. Als we dat weten, kunnen we pijn bij knieartrose hopelijk beter bestrijden.’
Pijn is de belangrijkste klacht van mensen met artrose. Toch hebben mensen met ernstige pijn niet altijd grote schade aan het kraakbeen. Zelfs als de klachten zo erg zijn dat bijvoorbeeld de knie vervangen moet worden, blijft 20% van de patiënten pijn houden.
Voor dr. Niels Eijkelkamp, pijnonderzoeker aan het UMC Utrecht, zijn dat duidelijke aanwijzingen: aanhoudende pijn bij artrose kan los komen te staan van de kraakbeenschade. ‘Pijn is dan een aandoening op zich geworden.’
Pijnsignalen op een verkeerde manier doorgegeven
Op zich is pijn een belangrijk waarschuwingssignaal voor het lichaam. ‘Als er iets aan de hand is met je knie, moet je het signaal krijgen: ho, even rustig aan doen. Zo krijgt het lichaam de tijd eventuele schade te repareren’, legt dr. Eijkelkamp uit. ‘Pijnsignalen worden opgevangen door zenuwuiteinden die in het hele lichaam, inclusief de gewrichten zitten. Via zenuwcellen worden de pijnsignalen doorgegeven aan de hersenen. Alleen kan het ook misgaan. Bij artrose zijn er aanwijzingen dat de pijnsignalen verkeerd worden doorgegeven.’
Zenuwgroei in kraakbeen kan voor pijnsignalen zorgen
Dr. Eijkelkamp vertelt hoe die verkeerde pijnsignalen bij artrose kunnen ontstaan. ‘Zo lijken er aanwijzingen te zijndat bij artrose de zenuwuiteinden vanuit het bot kunnen doorgroeien tot in het kraakbeen. In kraakbeen zitten normaal gesproken helemaal geen zenuwen. Het zou dus kunnen dat de klappen die het kraakbeen in een gewricht opvangt, voor pijnsignalen in die doorgegroeide zenuwuiteinden zorgt. Dit kan een oorzaak zijn van de pijn.’
Ontstekingsstoffen in het ruggenmerg
‘Er kunnen ook andere dingen misgaan’, vertelt Niels Eijkelkamp verder. ‘Als er iets mis is in de knie wordt dat doorgegeven via zenuwcellen. Die zenuwcellen komen in het ruggenmerg uit. Bepaalde cellen in het ruggenmerg, zogenaamde gliacellen, kunnen zich bij knieartrose anders gaan gedragen. Ze gaan ontstekingsstoffen maken die ervoor zorgen dat pijnsignalen gemakkelijker worden doorgegeven aan de hersenen. Ook hierdoor kan aanhoudende pijn ontstaan bij mensen met knieartrose.’
“ Aanhoudende pijn is niet iets wat je je inbeeldt. Het ontstaat door veranderingen in je lichaam. Dr. Niels Eijkelkamp, UMC Utrecht„
Voor het eerst bij mensen onderzocht
Uniek aan het onderzoek van dr. Eijkelkamp is dat voor het eerst bij mensen met knieartrose gekeken wordt naar de veranderingen in het zenuwstelsel. ‘Onderzoek bij dieren geeft ons aanwijzingen, maar het is belangrijk dat we precies weten hoe pijn bij mensen met artrose ontstaat. Wij willen daarvoor de ‘oude’ knie van mensen die een knieprothese hebben gekregen, onderzoeken op doorgegroeide zenuwuiteinden. Ook gaan we vloeistof uit het ruggenmerg onderzoeken op ontstekingsstoffen die de pijn bij artrose kunnen veroorzaken. Die vloeistof wordt opgevangen bij de ruggenprik die deze mensen krijgen als verdoving voor de knieoperatie.’
Pijn bij artrose is terug te vinden in het zenuwstelsel
Niels Eijkelkamp hoopt dat met zijn onderzoek duidelijk wordt of bij mensen met knieartrose doorgroeiende zenuwuiteinden en ontstekingsstofjes in het ruggenmerg voor de aanhoudende pijn zorgen. ‘Ik vind het nu al belangrijk om te zeggen dat mensen beseffen dat door artrose er naar alle waarschijnlijkheid dingen veranderen in het zenuwstelstel. Aanhoudende pijn is dus niet iets wat je je inbeeldt. Het ontstaat door veranderingen in je lichaam.’
Begrip en een goede behandeling
‘Mensen met chronische pijn verdienen begrip en, nog belangrijker, een goede behandeling’, besluit dr. Eijkelkamp. ‘Momenteel is het nog lastig de pijn goed te bestrijden, maar daar zie ik als onderzoeker mijn missie: uitzoeken hoe chronische pijn precies ontstaat. Als we uitvinden hoe de veranderingen in het zenuwstelsel bij artrose precies werken, verwacht ik dat er de broodnodige nieuwe medicijnen komen die pijn beter kunnen bestrijden.’
Bron: Reumafonds