Nanotechnologie ontwikkelt zich razendsnel. Het biedt ons miniatuurlaboratoria op computerchips, vuil afwerend en kreukvrij textiel, UV filters in zonnebrandmiddelen en talloze andere nieuwe mogelijkheden.
Over de mogelijke risico’s van nanotechnologie voor mens en milieu, is nog veel onduidelijk. Daarom draagt het RIVM bij aan een betere risicobeoordeling van nanotechnologie. Dit doen wij door middel van onderzoek, risicosignalering en beleidsadvies.
Nanotechnologie maakt het mogelijk geneesmiddelen te maken van nieuwe materialen op nanometerschaal.
Er bestaan verschillende typen nanogeneesmiddelen:
– geneesmiddelen die bestaan uit kleine deeltjes van het werkzame bestanddeel.
– nanodeeltjes die worden gebruikt als dragermateriaal waaraan een werkzaam bestandeel kan worden gekoppeld.
– poreus materiaal (een soort holle nanobolletjes) waaruit het werkzame bestanddeel gecontroleerd wordt afgegeven.
De gecontroleerde afgifte, soms op zeer specifieke plaatsen in het lichaam, is de grote kracht van nanogeneesmiddelen. De holle nanobolletjes kunnen allerlei soorten werkzaam bestanddeel bevatten: chemische stoffen, eiwitten of genetisch materiaal. Daarnaast kan het oppervlak van de nanobolletjes aangepast worden waarmee een bepaalde snelheid van afgifte of bepaalde doelorganen worden bereikt.
Wat zijn de verwachtingen?
Verwacht wordt dat nanogeneesmiddelen een positieve bijdrage kunnen leveren aan de preventie, diagnose en behandeling van ziektes. Vooral voor ziektes als kanker, ziektes met een genetische oorzaak, infecties, auto-immuunziekten en ontstekingen. Ook ziektes die nu alleen behandeld kunnen worden met geneesmiddelen met veel bijwerkingen komen in aanmerking. Nanogeneesmiddelen hebben naar verwachting minder bijwerkingen, omdat ze de geneesmiddelen nauwkeuriger en gerichter op de plaats van bestemming brengen. Ook wordt verwacht dat er minder toegediend hoeft te worden.
Wat zijn de risico’s?
Bij het gebruik van nanogeneesmiddelen is blootstelling aan nanodeeltjes onderdeel van het effect van de medicijnen. Dit in tegenstelling tot ‘onbedoelde’ blootstelling bij het gebruik van nanodeeltjes in andere producten, zoals bijvoorbeeld in verf of textiel. Het risico van het gebruik van nanogeneesmiddelen kan bestaan uit een andere verdeling van de deeltjes in het lichaam ten opzichte van gewone geneesmiddelen. De deeltjes zijn kleiner en kunnen daardoor mogelijk op andere plaatsen doordringen zoals de bloed-hersen barrière of celmembranen, of blijven in haarvaten zitten. Ook kunnen nanodeeltjes een effect hebben op het afweersysteem.
Hoe worden nanogeneesmiddelen geregistreerd?
Geneesmiddelen vervaardigd met nanotechnologie zijn al verkrijgbaar op zowel de Nederlandse als de Europese markt. Deze nanogeneesmiddelen voldoen aan de huidige eisen voor geneesmiddelen en zijn getest op werkzaamheid en veiligheid en zijn van goede kwaliteit. Vooralsnog zijn geen extra eisen of voorzorgsmaatregelen genomen voor de registratie van nanomedicijnen. Het Nederlandse College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) beoordeelt in Nederland geneesmiddelen op veiligheid en kwaliteit.