Minister Schippers is aan het nadenken om preventief medisch onderzoek onder voorwaarden toestaan. In dit artikel uitleg en doel wat een check up en screening inhoudt.
- Screenings en check ups zijn bedoeld om ernstige ziekten in een vroeg stadium op te sporen.
- Als zo’n onderzoek zinvol is, valt het onder de bevolkingsonderzoeken van de overheid.
- Andere screeningen blijken weinig op te leveren.
- Ze leiden vaak wel tot ongerustheid en extra kosten.
- Heeft u klachten of maakt u zich zorgen over uw gezondheid? Maak dan een afspraak met uw huisarts.
Wat is een medische check up?
Medische check ups zijn er in verschillende soorten. We bedoelen hier onderzoeken naar ziekten bij mensen die geen klachten hebben en die geen verhoogd risico hebben op ziekten.
Ook al lijkt een check up veilig of geruststellend, u krijgt geen zekerheid over uw leven. Wel levert zo’n check up juist vaak ongerustheid en spanningen op.
Screening
Bij een screening wordt een grote groep mensen onderzocht op een ernstige ziekte, zoals kanker, hart- en vaatziekten, diabetes, stress of depressie.
Met een screening kan men die ziekten in een vroeg stadium opsporen en daardoor vaak beter behandelen. Maar screeningen hebben ook nadelen:
- De meeste mensen die onderzocht worden, hebben helemaal geen gezondheidsklachten. En vaak ook geen verhoogd risico op die ziekte. Daardoor is de kans klein dat de screening een voordeel voor u heeft.
- Bij een screening kunnen wel afwijkingen worden gevonden die eigenlijk geen betekenis hebben. Bijvoorbeeld een bloedwaarde die anders is dan bij andere mensen. Veel mensen hebben dit soort afwijkingen, zonder dat ze ziek zijn. Toch wordt dan specialistisch onderzoek aangeboden om te kijken of er iets aan de hand is. Het is dan bijna altijd loos alarm. Die vervolgonderzoeken geven echter wel stress en ze kosten veel geld.
- Tot slot is bekend dat de uitslagen van screeningsonderzoeken niet altijd kloppen. Dus als u volgens de screening een (ernstige) afwijking heeft, moet die uitslag gecontroleerd worden. Daarvoor wordt een nieuw, duurder onderzoek gedaan. Als daar niks uitkomt, was de uitslag van de screening ‘vals-positief’. Ondertussen heeft u zich wel een tijd lang zorgen gemaakt over uw gezondheid.
Het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) is geen voorstander van preventieve bevolkingsonderzoeken. Er zijn wel enkele uitzonderingen, zoals de bevolkingsonderzoeken op borstkanker en baarmoederhalskanker en darmkanker (vanaf 2014). Met die onderzoeken worden zo veel patiënten in een vroeg stadium opgespoord, dat de voordelen opwegen tegen de nadelen van de screening. Meer informatie over deze bevolkingsonderzoeken vindt u bij de Rijksoverheid.
Individuele check up
Er zijn particuliere gezondheidsklinieken die medische check ups aanbieden aan mensen zonder klachten. Bijvoorbeeld onderzoek van het hart, urineonderzoek en een echo van de buikorganen. Ook bieden de klinieken MRI-scans en röntgenonderzoeken aan. Hiervoor is officieel een vergunning nodig van het ministerie van VWS. Dit omzeilen de klinieken door samen te werken met klinieken in het buitenland.
Deze onderzoeken zijn meestal zinloos als u geen klachten heeft. Ook als u een verhoogd risico heeft op een ziekte is zo’n check up meestal zinloos.
Wat kan de uitslag zijn van een check up?
Er kan bijvoorbeeld uitkomen dat u een afwijking heeft die niet ernstig is, zoals een licht verhoogde bloeddruk. U gaat zich daar misschien wel veel zorgen over maken, wat niet goed is voor u. Ook kunnen er afwijkingen worden gevonden die later helemaal geen afwijkingen blijken te zijn. Mensen laten zich dan vaak nog een keer onderzoeken in een gewoon ziekenhuis. Daar blijkt dan dat er niks aan de hand is.
De kans dat u met een check up een ernstige ziekte opspoort, is zeer klein.
Maakt u zich zorgen over uw gezondheid?
Dan kunt u het beste een afspraak maken met uw huisarts. Uw huisarts kan goed beoordelen of bepaalde onderzoeken nodig zijn.
Heeft u geen klachten, maar wilt u toch wat meer weten over uw risico op veelvoorkomende ziekten? Ga naar Testuwrisico.nl. Daar kunt u testen of u een verhoogde kans heeft op diabetes, hart- en vaatziekten of nierschade.
Bron: Thuisarts