De afdeling Orthopedie van het UMC Utrecht heeft een wereldwijd unieke één-stap hersteloperatie ontwikkeld voor kraakbeenschade in de knie. Bij deze nieuwe methode worden operatief kraakbeencellen uit de beschadigde knie gehaald en gemengd met speciaal geselecteerde donorstamcellen, waarna nog tijdens dezelfde operatie dit celmengsel weer op de beschadigde plek in de knie wordt aangebracht. Het voordeel voor de patiënt is dat er maar in één ingreep nodig is in plaats van de gebruikelijke twee operaties met drie maanden tussenruimte. Met de nieuwe operatietechniek wordt de patiënt minder belast, de behandelduur verkort en kunnen de kosten tot wel 75 procent lager uitvallen.
Kraakbeenschade in de knie
Kraakbeenschade in de knie wordt relatief vaak gezien bij actieve mensen van jonge en middelbare leeftijd. Omdat kraakbeen niet doorbloed is, treedt er geen spontane genezing op. Kraakbeenschade kan pijn veroorzaken en een blijvende belemmering zijn voor dagelijkse en sportieve activiteiten. Bovendien kan het leiden tot verdere knieslijtage en invaliditeit.
Sommige patiënten komen in aanmerking voor een kraakbeentransplantatie, en hoewel deze behandeling effectief is, is het een kostbare methode waarvoor twee operaties nodig zijn: één voor het nemen van een biopt om kraakbeencellen te oogsten en vervolgens op te kweken, en drie maanden later een tweede om het nieuwe, opgekweekte kraakbeen weer in de knie terug te plaatsen. Met de nieuwe techniek verwijdert de chirurg de beschadigde kraakbeenranden en mengt deze lichaamseigen kraakbeencellen met geselecteerde donorstamcellen en weefsellijm. Hierdoor wordt het tijdrovende opkweken van kraakbeen overbodig. Het mengsel wordt direct daarna teruggeplaatst in de knie waarna de beschadiging zich herstelt en de patiënt snel kan revalideren.
De IMPACT-studie
Orthopedisch chirurg prof. Daniël Saris van het UMC Utrecht legt uit: “De nieuwe methode wordt ‘Instant MSC Product accompanying Autologous Chondron Transplantation’ (IMPACT) genoemd en is het resultaat van innovatief patiëntgericht onderzoek binnen het speerpunt Regeneratieve Geneeskunde & Stamcelonderzoek van het UMC Utrecht. We werken hierbij intensief samen met de celtherapiefaciliteit van het UMC Utrecht, één van de weinige faciliteiten in Nederland die dergelijke cellulaire producten kunnen bereiden. Dit biedt ons de unieke mogelijkheid om in teamverband klinische en wetenschappelijke expertise om te zetten in een werkbare celtherapie.”
Kosten-baten verhouding
Het IMPACT project wordt ondersteund door verschillende prestigieuze subsidies waaronder de ZonMW stamcelsubsidie die gericht is op doorbraakprojecten passend binnen het programma Regeneratieve Geneeskunde van de topsector Life Sciences & Health. Bij elkaar is er ongeveer één miljoen euro beschikbaar gesteld, hetgeen een relatief kleine investering is gezien de voordelen die deze methode biedt. Prof. Saris vervolgt: “Een eenvoudige rekensom leert dat we per 100 patiënten zo’n 2 miljoen euro aan kosten kunnen besparen omdat onze methode ongeveer 75 procent goedkoper is dan de huidige autologe kraakbeentransplantatie. Wanneer indirecte (verzuim gerelateerde) kosten worden meegeteld, zal de kostenbesparing nog hoger liggen. De eerste patiënten hebben deze unieke operatie al ondergaan. Indien de veiligheid en effectiviteit van deze nieuwe methode worden bevestigd in de lopende klinische studie zou dit een grote impact kunnen hebben op de kosteneffectiviteit van dit soort behandelingen.”
Een animatiefilmpje over de nieuwe operatietechniek is te vinden op YouTube.
Bron: UMC Utrecht