PvdA-staatssecretaris Jetta Klijnsma wil de bijstand aanpakken. Ze hoopt mensen te stimuleren meer bij te dragen aan de samenleving. Op haar plan kwam veel kritiek, onder andere van de SP, die het Nibud een onderzoek liet doen naar de uitwerking van de nieuwe regels.
Gisteren debatteerde de Tweede Kamer er over. Maar wat is nu precies het voorstel van Klijnsma?
– De bijstand moet nadrukkelijker worden gezien als een vangnetvoorziening, een laatste redmiddel voor mensen die op eigen kracht niet rond kunnen komen. Dat is het basisprincipe.
– Tegelijkertijd moeten mensen in de bijstand meer dan nu het geval is proberen bij te dragen aan de samenleving. Dat wordt in het voorstel een tegenprestatie genoemd. Dat kan variëren van betaald werk tot vrijwilligerswerk, afhankelijk van wat iemand kan. Er wordt alleen een uitzondering gemaak voor mensen die echt niet in staat zijn om te werken. Een tegenprestatie is bijvoorbeeld koffie schenken in een verzorgingstehuis of het bijhouden van iemands tuin.
– Er komt een ‘kostendelersnorm’. Mensen die bij elkaar in één huis wonen, hebben gezamenlijke kosten voor dat huishouden en daarom krijgen ze een lagere uitkering. Hoe meer mensen in één huis wonen, hoe lager de uitkering per persoon.
– Gemeenten krijgen duidelijke regels om per individueel geval te kunnen bekijken welke bijstandsregels van toepassing zijn. Als een bijstandsgerechtigde zich misdraagt tegen een medewerker van de sociale dienst kan de uitkering drie maanden worden stopgezet. Dat kan ook gebeuren als iemand weigert zijn kleding of uiterlijk aan te passen voor een baan.
– Bij het aanvragen van een bijstandsuitkering moet iemand kunnen aantonen dat hij de afgelopen vier weken alles heeft geprobeerd om een baan te vinden. Die wachtperiode geldt nu al voor mensen onder de 27 jaar.
– Er komt ook een verhuisplicht. Wie in een andere gemeente werk kan vinden, moet bereid zijn drie uur te reizen of te verhuizen.
– Er komt meer geld vrij voor bijzondere bijstand, maar dat geld moet wel beschikbaar worden gesteld aan mensen die het echt niet redden zonder die hulp.
Nibud
Het Nibud heeft in opdracht van de SP berekend hoe de nieuwe kostendelersnorm uitvalt voor verschillende huishoudens. Vooral mensen met een beperking zouden in grote financiële problemen komen. De effecten op het inkomen variëren van -5 procent tot -34 procent. De SP wil gehandicapten uitzonderen van deze huishoudenstoets.
Een voorbeeld van een grote inkomensdaling:
Een jong, getrouwd stel, beiden gehandicapt. Zij gaan er straks 30 procent op achteruit. Ze krijgen nu 2123 euro per persoon per maand aan bijstand. Maar worden op basis van de kostendelersnorm gekort omdat ze samen een huishouden delen. Daardoor gaan ze er 629 per maand op achteruit.
Een voorbeeld van een lichte inkomensdaling:
Een alleenstaande vader of moeder met een kind dat nog thuis woont, maar wel al zelf werkt. De bijstand wordt met 5 procent verlaagd. Nu krijgt de alleenstaande nog 2893 euro per maand, dat wordt straks 2761 euro.
Bron: NOS