Er is grote commotie ontstaan over de financiële gevolgen van het regeerakkoord voor mensen met inkomens tussen modaal en twee keer modaal. Wat hierbij onderbelicht blijft, is dat de inkomensachteruitgang voor veel chronisch zieken en gehandicapten nog groter is.
De financiële gevolgen van het regeerakkoord voor chronisch zieken en gehandicapten zijn in de media nauwelijks aan de orde geweest, terwijl daar alle reden voor is. Het invoeren van de inkomensafhankelijke premie en eigen risico is voor chronisch zieken met een laag tot modaal inkomen voordelig. Maar daar staan een aantal maatregelen tegenover die heel duidelijk negatieve financiële gevolgen hebben. Zoals het afschaffen van de belastingaftrek voor ziektekosten, het verhogen van eigen bijdragen en het niet meer vergoeden van huishoudelijke hulp.
Groot koopkrachtverlies
Volgens de Chronisch zieken en Gehandicapten Raad zullen chronisch zieken en gehandicapten per definitie een hoger inkomensverlies lijden dan gezonde Nederlanders in dezelfde inkomenscategorie. Gezonde Nederlanders met een modaal inkomen gaan er in de kabinetsplannen iets op vooruit. Chronisch zieken en gehandicapten met een modaal inkomen kunnen er tussen de 100 en 250 euro per maand op achteruit gaan, volgens berekeningen van de CG-Raad. Chronisch zieken met een bovenmodaal inkomen lijden een nog aanzienlijk groter koopkrachtverlies.
Zelfs voor chronisch zieken en gehandicapten met een laag inkomen bestaat een gerede kans dat ze er financieel op achteruit gaan. De CG-Raad vindt dat de kabinetsplannen opnieuw moeten worden doorgerekend op de effecten voor chronisch zieken en gehandicapten en waar nodig moeten worden aangepast.
Afschaffen Wtcg
De maatregel die bijna alle mensen met een beperking hard treft, is het afschaffen van de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) per 2014. Die heeft drie financieel ingrijpende gevolgen.
Toelagen verdwijnen
Het eerste gevolg: de jaarlijkse toelagen van tussen de 154 tot 515 euro netto per jaar voor chronisch zieken en gehandicapten komen te vervallen. Dit treft chronisch zieken en gehandicapten met een inkomen tot 22.000 en paren tot 35.000 euro.
Geen belastingaftrek meer
Gevolg twee: de aftrek van ziektekosten via de belastingen verdwijnt. De financiële effecten hiervan zijn groot: voor mensen met forse beperkingen gemiddeld zo tussen de 300 en 1000 euro per jaar.
Hogere eigen bijdragen
Gevolg drie: de bestaande korting op de eigen bijdragen in de AWBZ en Wmo verdwijnt. De eigen bijdragen gaan daardoor met 50% omhoog en voor 65-plussers met bijna 20%! Dit treft vooral chronisch zieken en gehandicapten met inkomens tussen 130% van het minimumloon en modaal. Dit kan makkelijk oplopen tot 300 euro extra per jaar.
Gemeentelijke ondersteuning
Gemeenten moeten straks het wegvallen van de Wtcg gaan opvangen. Zij krijgen daarvoor jaarlijks 760 miljoen euro ter beschikking. Dit bedrag is aanzienlijk lager dan wat er nu in de Wtcg zit: 1,3 miljard. Dus de conclusie is duidelijk: veel chronisch zieken zullen er financieel op achteruitgaan door het wegvallen van de Wtcg. En dat zal zeker gelden voor chronisch zieken met een modaal inkomen, want gemeenten zullen met het nieuwe potje vooral de lage inkomens te hulp willen schieten, leert de ervaring.
Andere extra kosten
Daarnaast krijgen chronisch zieken en gehandicapten extra kosten door het wegvallen van voorzieningen. Zo wordt dagbesteding niet meer vergoed en blijft huishoudelijke hulp alleen nog beschikbaar voor de allerlaagste inkomens.
Hoger eigen risico
Daar komt verder nog bij: het schrappen van de compensatie voor het eigen risico van 85 euro per jaar. En voor chronisch zieken met een inkomen tussen modaal en twee keer modaal zal het inkomensafhankelijke eigen risico slecht uitpakken. Zij maken het (hogere) eigen risico helemaal vol. Ook dit is een extra negatief inkomenseffect vergeleken met de gezonde Nederlander.
Rekenvoorbeeld paar onder de 65 met één kostwinner (33.000 euro)
Extra kosten vergeleken met gezonde mensen in zelfde inkomenscategorie:
Compensatie eigen risico verdwijnt: 85 euro extra
Fiscale aftrekpost verdwijnt: 300 tot 1.000 euro extra
Wtcg-toeslag verdwijnt: 308 tot 515 euro extra
Verhoging eigen bijdrage voor hulp uit Wmo/Awbz: 300 euro extra
Niet meer vergoeden noodzakelijke huishoudelijke hulp: 600 tot 1.200 euro extra voor zelf inhuren hulp
Totaal: jaarlijks tussen de 1.593 en 3.100 euro extra
Bron:CG-Raad