Artrose
van onze medisch adviseur
Een gewricht bestaat uit twee botuiteinden die bekleed zijn met kraakbeen.
Het kraakbeen heeft een schokdempende werking en zorgt ervoor dat de botuiteinden soepel ten opzichte van elkaar kunnen bewegen.
Bij artrose gaat het kraakbeen in kwaliteit achteruit: het wordt ruw aan de oppervlakte. Beschadigd kraakbeen kan zich niet herstellen en op den duur kan het zelfs helemaal verdwijnen.
Omdat er minder kraakbeen is, kan het gewricht minder goed de schokken van een beweging opvangen. De botuiteinden bewegen minder glad en soepel. Het bot probeert deze grotere belasting op te vangen door wat breder te worden.
Aan de rand van het bot kunnen zich benige uitsteeksels vormen.
Dit ziet u op de tekeningen: links een normaal gewricht, rechts met artrose.
De klacht die het eerste optreedt, is pijn. Typisch er meer pijn na bewegen, en verbetering na rust.
Naast pijn hebben veel mensen ook last van stijfheid van het aangedane gewricht, vooral na een periode van rust. Pijnlijke, stijve gewrichten zijn minder gemakkelijk te bewegen. En ze kraken. Soms kan het gewricht wat gezwollen of dikker zijn, door vocht of door botuitgroei.
De arts stelt de diagnose door middel van uw verhaal en het lichamelijk onderzoek. De diagnose “artrose” is niet te stellen via bloedonderzoek. Soms worden röntgenfoto’s gemaakt. Op de foto kunnen afwijkingen te zien zijn terwijl u weinig klachten hebt. Omgekeerd kan de foto er goed uit zien terwijl u toch veel pijn hebt.
Het is niet bekend waardoor artrose wordt veroorzaakt. Vaak is het een samenspel van factoren: leeftijd (vooral boven de 50 jaar), vrouwen meer dan mannen, overgewicht, zware beroepen en aanleg voor artrose in de familie.
Omdat de oorzaak niet bekend is, kan artrose nog niet genezen worden. Behandeling richt zich op pijnstilling en versterken van spieren zodat die de schokken beter kunnen opvangen.
Overgewicht is de belangrijkste oorzaak van artrose van de knie. Het is onderzocht dat wie 5 kg vermagert 50% minder kans heeft op artrose 10 jaar later.
Van de medicijnen is paracetamol de eerste keuze. Als het onvoldoene werkt kunnen NSAIDs zoals brufen, naproxen en diclofenac gebruikt worden, maar langdurig gebruik kan nadelige effecten geven op de maag, bloeddruk en nieren. Andere mogelijkheden zijn paracetamol met codeine en tramadol, dit zijn zwakkere varianten van morfine en kunnen dus ook dezelfde bijwerkingen hebben: vertraagd reactievermogen en sufheid, verstopping.
Locale cremes met NSAID’s of capsaïcine creme zijn een goede keuze voor hand en knie artrose. Capsaïcine is een bestanddeel van Spaanse pepers.Het is op de markt als het merkloze Capsicum creme. Het wordt vaak door apotheken zelf gemaakt.
In grote gewrichten met ontsteking (schouder, knie, elleboog, pols of enkel) kan ook een corticosteroïdinjectie (bijnierschorshormoon) gegeven worden. Zo’n injectie geeft enkele weken tot maanden verlichting.
Glucosamine is een voedingssuplement en is alleen onderzocht bij artrose van de knie en de heup. Het effect is niet heel duidelijk. Tot nu toe zijn er geen medicijnen die artrose kunnen tegenhouden.
Drs. C. de Gendt
Alysis zorggroep