De meeste gemeenten geven meer geld uit aan de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) dan ze van het Rijk binnenkrijgen. In 2010 gold dit voor bijna 70 procent van de gemeenten, zo blijkt uit een vandaag verschenen rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Goed nieuws was er ook: vrijijwel alle gemeenten betrokken in 2010 cliënten- of belangenorganisaties bij de formulering van hun Wmo-beleid.
Meer taken, niet meer geld
ANBO voorziet dat dit probleem vooral groter wordt. “Dit rapport gaat over 2010, en sinds die tijd krijgen gemeenten er vooral taken bij, terwijl er geen extra geld bij komt. Het kán gewoon niet zo”, aldus ANBO-directeur Liane den Haan. Ook de AWBZ, de wet die de bijzondere en langdurige ziektekosten regelt, wordt onderdeel van de Wmo en wordt dus voor een groot deel uitgevoerd door de gemeenten. De Vereniging Nederlandse Gemeenten signaleert dat de meeste gemeenten eigen bijdragen vragen. “Zo’n eigen bijdrage vroegen de meeste gemeenten een paar jaar geleden nauwelijks. Daaruit blijkt dat gemeenten manieren zoeken om de oplopende zorgkosten in te dammen”, aldus de VNG in de NRC.
Nog steeds inkomensgrenzen in Wmo
ANBO onderzocht eind 2011 hoe ver gemeenten gaan met die eigen bijdragen. Een grote meerderheid van de Nederlandse gemeenten hanteert nog altijd inkomensgrenzen voor Wmo-voorzieningen, ondanks een verbod daarop, zo bleek. 45 van de 63 onderzochte gemeenten hanteerden grenzen tussen de 120 en 150 procent van het sociaal minimum, om mensen uit te sluiten van bijvoorbeeld vervoersvoorzieningen. ANBO drong erop aan dat staatssecretaris Van Rijn zijn maatregelen nam, en de gemeenten zou dwingen zich aan de wet te houden. In februari 2013 waren daar nog altijd twijfels over.
Loketten scoren een onvoldoende
Hoewel uit het SCP-onderzoek blijkt dat vrijwel alle gemeenten voldoen aan hun taak om een breed loket aan te bieden, bleek uit ANBO-onderzoek onder bijna 1400 leden en niet-leden dat respondenten over het algemeen ontevreden zijn over de toegankelijkheid, betrokkenheid, klantvriendelijkheid en deskundigheid van het Wmo-loket. “Dat is nu al een probleem, maar zal een nog veel groter probleem worden als de gemeenten ook een deel van de AWBZ moeten gaan uitvoeren. Gemeenten hebben onvoldoende budget, ervaring en deskundigheid hebben om complexe dienst- en zorgverlening netjes en goed te organiseren.”